The Lies We Tell Ourselves | Jon Frederickson (Kitap)

Jon Frederickson’ın Kendimize Söylediğimiz Yalanlar kitabı, psikoterapi temelli güçlü bir yüzleşme daveti sunuyor. Frederickson, yıllara dayanan terapistlik deneyiminden yola çıkarak, insanlardaki değişim arzusu ile yüzleşme korkusu arasındaki derin çatışmayı mercek altına alıyor. Ona göre, insanlar genellikle değişmek istediklerini söyleseler de, bu isteğin ardında gerçekte değişim değil, duygulardan kaçma arzusu yatar. Çünkü gerçek bir değişim; samimiyet, cesaret ve özellikle de acı veren duygularla yüzleşmeyi gerektirir. Bu yüzleşmeden kaçındığımızda ise devreye savunma mekanizmaları girer ve kendimizi korumak adına çeşitli yalanlara başvururuz. Frederickson, işte bu yalanların izini sürüyor.

Kitap boyunca tekrar tekrar vurgulanan temel fikir şu: Acı veren duygulardan kaçtıkça, onların yerine sahte benlik yapıları kurarız. Bu sahte benlikler bizi kısa vadede korur gibi görünse de uzun vadede hem ilişkilerimizi bozar hem de içsel bir sıkışma ve yabancılaşma hissini artırır. Geçmişte işe yaramış olan bu savunma kalıpları, zamanla birer yüke dönüşür. Ama kişi yine de bunları terk etmek istemez; çünkü tanıdık olan, acı verse bile güvenli gelir. Frederickson’a göre, iyileşme tam da bu direnişin kırıldığı noktada başlar. Duygulardan kaçmak yerine onlarla yüzleşmeyi seçtiğimizde, sahici bir dönüşüm mümkün hale gelir.

Kitapta gerçek terapi diyaloglarına geniş yer veriliyor. Bu seans örnekleri, danışanların kendi savunmalarını nasıl inşa ettiklerini, terapistin bu savunmaları nasıl görünür kıldığını ve yüzleşmeye nasıl davet ettiğini açık bir şekilde gösteriyor. Yazar sadece terapi sürecini anlatmakla kalmıyor, okuyucuyu da bu sürecin bir parçası haline getiriyor. “Ne hissediyorsun?”, “Bu davranışın seni neyden koruyor?”, “Bu korkuyu bastırmak sana nelere mal oluyor?” gibi sorularla okuyucuyu kendi iç dünyasında aktif bir sorgulamaya davet ediyor. Kitap yer yer bir terapi seansı gibi ilerliyor ve okuyucuyu pasif bir konumdan çıkarıp, duygularla temasa geçmeye zorluyor.

Frederickson, duygularla temasta kalabilmenin ve acıya rağmen açık kalabilmenin iyileşmenin temel şartı olduğunu vurguluyor. Değişim sancılıdır ama bu sancıdan kaçtıkça aslında daha büyük bir acıya mahkûm oluruz. Acıdan kaçmak için başvurduğumuz savunmalar – inkâr, bastırma, suçlama – kısa vadede rahatlatsa da uzun vadede yalnızlık, kaygı ve anlam kaybı yaratır. Kitabın temel mesajı net: Kendimize söylediğimiz yalanları fark etmeden, onlarla yüzleşmeye cesaret etmeden ve savunmalarımızı bırakmadan gerçek bir iyileşme mümkün değil. Cesaret, rahatsızlık duymayı göze alabilmekten geçiyor.

Kitabın bazı bölümleri tekrarlarla dolu gelebilir; kimi fikirler farklı biçimlerde yeniden ele alınıyor. Bu durum bazı okurlar için yorucu olabilir ancak Frederickson bunu bilinçli olarak yaptığını belirtiyor. Zihin değişime direnirken, o savunmaları delip geçmek için tekrar tekrar aynı kapıya vurmak gerekebilir. Kitabın dili yer yer sarsıcı ve doğrudan olabilir ama bu rahatsızlık değerlidir; çünkü okurun kendisiyle temas etmesini, bir nevi kendiyle hesaplaşmasını sağlar. Frederickson kolay rahatlatan bir anlatı sunmaz; tersine, zor ama gerekli olanı önüne koyar: Kendinle dürüstçe yüzleşmek ve artık sana hizmet etmeyen savunmaları geride bırakmak. Bu da ancak duygularla temasta kalmakla, onlara alan açmakla mümkün olur.