Bad Pharma | Ben Goldacre (Kitap)

Ben Goldacre’ın Kötü İlaç kitabı, ilaç endüstrisinin görünmeyen yüzünü ortaya koyuyor. Goldacre, bir doktor olarak sistemin içinden gözlemlerini aktarırken, klinik araştırmaların nasıl manipüle edildiğini ayrıntılarıyla gösteriyor. Özellikle yayın yanlılığı üzerinde duruyor: Bir ilacın olumlu sonuç veren deneyleri yayınlanıyor, olumsuz çıkanlar ise çoğu zaman saklanıyor. Bu da doktorların ve hastaların gerçeğin yalnızca küçük bir bölümünü görmesine neden oluyor.

Kitap boyunca ilaç şirketlerinin, klinik deneylerin tasarlanmasından elde edilen verilerin raporlanmasına kadar her aşamada nasıl söz sahibi oldukları örneklerle aktarılıyor. Goldacre, ilaçların yan etkilerinin çoğu zaman gizlendiğini, denek sayılarının düşük tutulduğunu ya da sonuçların istatistiksel olarak yanıltıcı biçimde sunulduğunu gösteriyor. Tıp dergilerinin ve düzenleyici kurumların ise çoğu durumda bu tabloyu değiştirmekte yetersiz kaldığını vurguluyor.

Bir diğer kritik nokta, ilaçların pazarlama stratejileri. Kitapta, doktorlara yapılan tanıtımların nasıl agresifleştiği, endüstrinin eğitim toplantılarından akademik araştırmalara kadar her yerde etkisini hissettirdiği anlatılıyor. Goldacre, sorunun ilaçların kendisinden çok onların nasıl test edildiği ve pazara sürüldüğüyle ilgili olduğunu söylüyor. Yani mesele, sistemin yapısal olarak şeffaflıktan uzak oluşu.

Kötü İlaç, kolay okunan bir metin değil ama önemli bir boşluğu dolduruyor. Sağlık alanında güven duyduğumuz reçetelerin ve bilimsel makalelerin hangi koşullarda üretildiğini sorgulamamızı sağlıyor. Goldacre, meseleyi yalnızca eleştirmekle kalmıyor; klinik araştırmalarda daha fazla şeffaflık, verilerin herkese açık hale getirilmesi ve düzenleyici kurumların bağımsızlığının güçlendirilmesi gerektiğini de öne çıkarıyor. Kitap, ilaç endüstrisinin bilimsel bilgi üzerindeki etkisini görünür kılarak, hem hekimleri hem de okurları bu konuda daha dikkatli olmaya çağırıyor.