How To Find Fulfilling Work | Roman Krznaric (Kitap)

Roman Krznaric’in Kendimize Uygun İşi Nasıl Buluruz adlı kitabı, iş ve kariyer seçimlerini yeniden düşünmeye davet eden, geleneksel başarı anlayışına meydan okuyan bir eser. Yazar, bireylerin kariyer yolculuklarını nasıl yönlendirmeleri gerektiğini, iş yaşamından ne beklediklerini ve mutluluğu nasıl tanımlamaları gerektiğini sorguluyor. Kariyer seçimlerimizin yalnızca eğitim, aile yönlendirmesi ya da toplumun dayattığı ‘başarı’ kavramı üzerinden şekillenmemesi gerektiğini, aksine bireylerin içsel tatmin duygusunu bulabilmeleri için anlamlı bir iş arayışından vazgeçmemeleri gerektiğini savunuyor.

Kitap, Fyodor Dostoyevski’nin şu çarpıcı alıntısıyla başlıyor: “Bir gün fark ettim ki eğer bir insan başka birini tamamen ezip mahvetmek, ona en berbat cezayı, en korkunç katilin karşısında titreyeceği, peşinen geri çekileceği cezayı vermek istiyorsa, tek yapacağı, onu işe yaramayan, manadan bütünüyle yoksun bir işte çalıştırmaktır.” (sayfa 1) Bu alıntı, kitabın ana temasını özetler nitelikte: Bir insanın işinde anlam bulamaması, onun ruhsal olarak çökmesine neden olabilir.

Kitap altı ana bölümden oluşuyor ve her bölüm, anlatılan konuyu destekleyen gerçek hayat hikayeleriyle güçlendirilmiş. İlk bölüm olan Tatmin Çağı, bireylerin sadece para kazanmak veya güvenli bir işte çalışmak yerine, tatmin edici bir iş arayışına yöneldiğini vurguluyor. Yazar, ‘tatmin edici iş’i, kişinin değerlerini, tutkularını ve kişiliğini yansıtan, ona derin bir amaç duygusu veren bir iş olarak tanımlıyor. (sayfa 15) Modern toplumda maddi olanakların artmasıyla birlikte, insanlar artık sadece maaş ve iş güvenliğiyle yetinmiyor; anlamlı bir iş yapmanın peşine düşüyorlar. Tatmin edici bir kariyerin üç temel unsuru ise anlam, akış ve özgürlük olarak sıralanıyor. (sayfa 20)

İkinci bölüm, Kariyer Karışıklıkları, bireylerin neden sevmedikleri işlerde sıkışıp kaldıklarını ele alıyor. Günümüzdeki geniş kariyer seçenekleri bazen özgürlükten çok karar felci yaratıyor. Yazar, Psikolog Barry Schwartz’ın The Paradox of Choice kitabına atıfta bulunarak, seçeneklerin artmasının karar vermeyi zorlaştırdığını ve alınan kararın sonucundan daha az tatmin duymamıza neden olduğunu açıklıyor. (sayfa 27) Bireyler, yanlış karar alma korkusuyla tatminsiz oldukları işlerde kalmayı sürdürüyorlar. (sayfa 33) Schwartz, bu durumla başa çıkmak için iki çözüm öneriyor: Seçenekleri sınırlamak ve mükemmeli aramak yerine yeterince iyi olanı kabul etmek.

Üçüncü bölüm, bir işe anlam kazandırmanın yollarına odaklanıyor. Yazar, anlamlı bir işin beş temel kaynağını şöyle sıralıyor (sayfa 50):

• Para kazanmak (dış motivasyon kaynağı)
• Statü elde etmek (dış motivasyon kaynağı)
• Fark yaratmak (iç motivasyon kaynağı)
• Tutkuları gerçekleştirmek (iç motivasyon kaynağı)
• Yetenekleri kullanmak (iç motivasyon kaynağı)

Dördüncü bölüm, Önce Harekete Geç, Sonra Düşün başlığını taşıyor ve iş değiştirme konusunda yaşanan tereddütleri ele alıyor. İnsanlar genellikle kendilerini tamamen güvende hissedene kadar mevcut işlerinde bekliyorlar, ancak bu güven hissi çoğu zaman hiç gelmiyor. Psikolog Amos Tversky ve Daniel Kahneman’ın araştırmalarına göre, insanlar kazanmayı sevdiklerinin iki katı kadar kaybetmekten nefret ediyorlar. Bu durum, iş değişikliği gibi büyük kararları almakta zorlanmamıza neden oluyor. (sayfa 82) Yazar, kariyer değişikliği yapmadan önce bireylerin kendilerini hazırlamaları gerektiğini ve bunun için üç strateji öneriyor:

• Radikal izin yılı
• Paralel projeler (geçici görevlendirme)
• Konuşmaya dayalı araştırmalar

Bu stratejiler sayesinde kişiler, risk almadan yeni iş alanlarını deneyimleyebilirler.

Beşinci bölüm, Özgürlük Arzusu üzerine. Pek çok kişi, ekonomik bağımsızlığa sahip olmayı özgürlük olarak görse de, yazar özgürlüğün işten bağımsız olmak değil, işin içinde özgür hissetmek anlamına geldiğini savunuyor. (sayfa 111) İnsanların, kendilerini gerçekleştirebilecekleri, zamanlarını daha esnek yönetebilecekleri işler aradıklarını vurguluyor.

Altıncı ve son bölüm olan Bir Uğraş Büyütmek, insanların kariyer yolculuklarını bir keşif süreci olarak görmeleri gerektiğini anlatıyor. Marie Curie’nin başarısının, işini sadece bir meslek değil, bir uğraş olarak görmesine dayandığını belirtiyor. Bir kariyerin zaman içinde büyütülebileceğini ve şekillendirilebileceğini ifade eden yazar, “Bir uğraş bulunacak bir şey değil, bizim büyüttüğümüz ve içinde büyüyerek ona uygun hale geldiğimiz bir şeydir.” diyerek bu süreci özetliyor. (sayfa 139)

Krznaric’in kitabı, klasik kariyer planlama anlayışından farklı olarak, bireylerin içsel tatmini, anlamı ve özgürlüğü nasıl bulabileceklerine dair değerli içgörüler sunuyor. Geleneksel başarı kavramlarını sorgulayan ve iş yaşamına daha bilinçli bir bakış açısı kazandıran bu kitap, işini değiştirmek ya da kariyerinde yeni bir yön arayanlar için ilham verici bir rehber niteliğinde.