Manic - A Memoir | Terri Cheney (Kitap)

Terri Cheney, Manik adlı anı kitabında, dışarıdan bakıldığında başarılı bir hukuk kariyerine sahip, güçlü ve kontrol sahibi bir kadının içsel olarak nasıl kırılgan, düzensiz ve çalkantılı bir ruh hâliyle yaşadığını gözler önüne seriyor. Kitap, bipolar bozuklukla (eski adıyla manik depresyon) yaşayan birinin zihinsel ve duygusal dünyasına içeriden bir bakış sunuyor. Cheney, uzun süre teşhis konulmadan yaşadığı bu durumla mücadele ederken, bir yandan da toplumun “başarı” ve “normal” algılarına uyum sağlamaya çalışmış. Manik, bu ikili hayatın ağırlığını açık ve sarsıcı bir dille anlatıyor.

Kitap lineer bir anlatı izlemez. Kronolojik bir hayat hikâyesi sunmak yerine, okuyucuyu doğrudan duygudurum bozukluklarının etkilediği bir bilinç akışıyla karşı karşıya bırakır. Mani dönemlerinde yaşanan coşku, taşkınlık, uykusuzluk, dürtüsel cinsellik, aşırı harcamalar ve büyüklük hezeyanları; ardından gelen depresyon dönemlerinde ise yoğun suçluluk, kendine zarar verme düşünceleri, çökkünlük ve sosyal geri çekilme çok yalın bir dille aktarılır. Cheney, bu iki uç arasında nasıl savrulduğunu saklamaz – aksine, savrulmaların içindeki gerçekliği tüm karmaşıklığıyla görünür kılar.

Manic, yalnızca kişisel bir tanıklık ya da iç dökme metni değil; aynı zamanda bipolar bozukluğun tıbbi, psikolojik ve toplumsal yönlerine dair içeriden bir gözlem sunan, hastalıkla yaşamanın gündelik, kurumsal ve duygusal boyutlarını katmanlı biçimde ele alan bir kitap. Cheney, yanlış teşhis süreçlerinden ilaç tedavilerinin yan etkilerine, psikiyatri servislerindeki deneyimlerinden terapi ilişkilerindeki güç dinamiklerine kadar pek çok ayrıntıyı doğrudan aktarıyor. Bu yönüyle kitap, yalnızca bir bireyin hastalıkla mücadelesini değil, aynı zamanda ruh sağlığı sistemine dair eleştirel bir bakışı da içeriyor.

En dikkat çekici yönlerinden biri, kitabın “toparlanma” ya da “çözülme” gibi kesin bir son sunmaması. Manik, iyileşmeyi değil, birlikte yaşamayı; gizlemeyi değil, görünür kılmayı tercih ediyor. Yazar, duygudurum bozukluğu yaşayanların sessizliğini kırmak, kendi deneyimini başkalarının yalnızlığına ses olmak için kullanıyor. Bu yönüyle kitap, sadece bir hastalığı değil, bu hastalıkla yaşamanın toplumsal ve duygusal boyutlarını da açığa çıkarıyor.

Cheney’nin anlatımı doğrudan, yer yer çarpıcı ve kurguya başvurmadan ilerliyor. Anlattıkları, yalnızca bipolar bozukluk yaşayanların değil, bu konuda bilgi sahibi olmayanların da durumu daha iyi anlamasını sağlayacak nitelikte. Manik, hem bireysel deneyimin detaylarını hem de bu bozukluğun dışarıdan görünmeyen yönlerini ortaya koyarak, zihinsel rahatsızlıkların karmaşıklığını daha erişilebilir kılıyor.