This Is Water | David Foster Wallace (Kitap)

David Foster Wallace’ın Bu Su metni, 2005 yılında Kenyon College mezuniyet töreninde yaptığı konuşmanın yazılı versiyonu. Bu metin, sıradan bir konuşmadan çok daha fazlasıdır; modern yaşamın görünmez yapıları, zihinsel otomatik pilottan çıkma ihtiyacı ve bilinçli farkındalık üzerine derinlemesine düşünmeye davet eder. Wallace’ın alışıldık akademik mezuniyet söylevlerinin dışına çıkmayı bilinçli olarak tercih ettiği bu konuşma, üniversite mezunu gençlerin hayatın içindeki “küçük, sıkıcı anlar”la nasıl başa çıkacaklarına dair radikal bir öneri içeriyor.

Konuşmanın başında Wallace, klasik bir fıkrayla başlar: İki genç balık yüzerken yaşlı bir balık yanlarından geçer ve “Günaydın çocuklar, su nasıl?” diye sorar. Genç balıklar biraz ilerledikten sonra birbirlerine dönüp “Su da neydi?” diye sorarlar. Bu hikâye, Wallace’ın temel argümanının özeti gibidir: İçinde yaşadığımız zihinsel ve kültürel koşulları çoğu zaman fark etmeyiz; varsayarız. Bu Su, bu varsayılan yapıyı görünür kılmaya çalışan bir metindir.

Wallace’a göre üniversite eğitiminin asıl değeri, insanlara “ne düşüneceklerini” öğretmek değil, “nasıl düşüneceklerini” göstermek olmalıdır. Hayatın büyük kısmı, sıkıcı ve tekrarlı gündelik rutinlerden oluşur: süpermarkette sıra beklemek, trafikte beklemek, ofiste çalışmak. Otomatik pilotla yaşarsak, bu küçük stres kaynakları zamanla öfkeye, sabırsızlığa ve içsel boşluğa dönüşür. Wallace burada zihinsel varsayımlara dikkat çeker: Diğer insanlar aptal, tembel ya da kaba değildir — sadece onlar da bizim gibi kendi dertleriyle meşguldür. Bu farkındalık, sabır ve empati üretir. İşte bu, “su”yun kendisidir: her gün içinde yüzdüğümüz ama fark etmediğimiz zihin hali.

Konuşma boyunca Wallace, özgürlüğün yalnızca seçim yapma değil, neye dikkat vereceğimizi bilinçli biçimde belirleyebilme kapasitesi olduğunu savunur. Gerçek özgürlük, dışsal koşullar değil, zihinsel yönelimi kontrol edebilme becerisidir. Bu nedenle bilinçli yaşamak, otomatik düşünce kalıplarını sorgulamak ve empati geliştirmek Wallace’a göre ahlaki bir sorumluluk değil, yaşamsal bir ihtiyaçtır. Çünkü farkında olmadan geçirdiğimiz bir hayat, Wallace’ın ifadesiyle “yavaş yavaş işleyen bir tür ölüm”dür.

Konuşma metninde dikkat çeken bir diğer yön, Wallace’ın dilinin sade ama vurucu olmasıdır. Büyük felsefi kavramları akademik bir dille değil, herkesin deneyimleyebileceği örnekler üzerinden anlatır. Wallace, inanç sistemlerinden bahsederken bile yargılayıcı değildir; herkesin “ibadet ettiği” bir şey olduğuna ve bilinçsizce seçilen bu nesnelerin —para, statü, güzellik— insanı içten içe nasıl tüketebileceğine dikkat çeker.

Bu Su, her ne kadar mezuniyet konuşması formatında sunulmuş olsa da, her yaştan okuyucu için hayatı yeniden düşünmeye çağıran bir metin. Wallace’ın önerisi kesin bir reçete değil; daha çok bir farkındalık pratiği: Ne yaptığını, neden yaptığını ve nasıl düşündüğünü gözlemleyerek yaşamak. Dış dünyayı değil, bakış açısını değiştirmek. Kendi zihinsel varsayımlarını fark eden bir birey için suyun içinde yüzdüğünü fark etmek, fark etmeden boğulmaktan çok daha değerli olabilir.