How Would You Move Mount Fuji? | William Poundstone (Kitap)

William Poundstone’un “Fuji Dağı’nı Nasıl Taşırsınız?” kitabı, Microsoft’un mülakat süreçlerinde kullandığı yaratıcı ve sıradışı soruları ele alıyor.¹ Kitap, bu soruların ardındaki felsefeyi ve adayların problem çözme becerilerini değerlendirmek için neden tercih edildiğini detaylı bir şekilde açıklıyor.

Kitap, Microsoft’un mülakat tarzını ele alarak, geleneksel mülakat sorularının[^2] yetersiz kaldığı noktaları ortaya koyuyor. Standart bir iş görüşmesinde, görüşmeci adayla ilk karşılaşmasında bilinçsizce bir ilk izlenim oluşturur ve genellikle kararını bu izlenime göre verir. Bu önyargıyı aşmak için STAR tekniği [^3] gibi yöntemler geliştirilmiş olsa da, adaylar genellikle verdikleri cevaplarla değerlendiriliyor. Bu durum, bazı adayların beklenen cevapları vermeye çalışarak yanıltıcı davranabilmesine yol açıyor.

Bu eksiklikleri önlemek için Microsoft, mülakatlarında “zeka soruları” olarak adlandırılan yaratıcı ve sıra dışı soruları devreye sokuyor. Bu soruların bazıları çözümsüzdür ve doğru bir cevabı yoktur. Önemli olan, adayın standart düşünce kalıplarının dışına çıkabilmesi ve sorulara yaklaşım biçimidir. Örneğin, adaydan “Kim için tasarlanması gerekiyor?” ve “Nerede kullanılacak?” gibi sorular sorarak bilgi toplaması beklenir. Bu şekilde adayın sorun çözme sürecindeki analitik düşünme becerileri değerlendirilir.

Microsoft’a göre, bu sorularla adayın genel problem çözme becerileri değerlendirilmektedir. Adaylar, yaptıkları işlerden ziyade yapabileceklerine göre değerlendirilmektedir; bu da şirketin geleceğe odaklandığını gösterir. Bu yaklaşım sayesinde, geçmişte büyük başarılar elde etmemiş ama gelecekte potansiyel başarılara imza atacak bireyler seçilmektedir. Bu yöntemler, yalnızca adayların zeka seviyesini değil, aynı zamanda yaratıcılık, uyum sağlama ve belirsizlikle başa çıkma yeteneklerini de ölçmeyi hedefler.

Kitapta yalnızca mülakat teknikleri değil, aynı zamanda Wall Street’teki stres mülakatlarından Silikon Vadisi’nin kuruluş öykülerine kadar geniş bir yelpazede bilgiler sunuluyor. Kitap, bu yönüyle yalnızca mülakatlarla ilgilenenler için değil, IQ testlerinin temelini öğrenmek isteyenler ve zeka sorularını çözmekten zevk alanlar için de ilginç bir kaynak niteliği taşıyor. Örneğin, tasarım sorularında adaylardan yaratıcı çözümler üretmeleri beklenirken, bazı bulmaca tarzı sorularla da olaylara farklı açılardan bakmaları isteniyor.

Tahminlere göre, Microsoft’un tam gün süren mülakat süreçlerine katılan adayların yalnızca dörtte birinden azı iş teklifi alıyor. (sayfa 11) Bu süreçte, şirketin amacı uygun olmayan bir adayı işe almaktansa, bazı iyi adayları elden kaçırmayı göze almak. (sayfa 138) Poundstone, bu yaklaşımı desteklemek için mülakat yapanlara şu soruları sormalarını öneriyor: “Bu soruya vereceği iyi bir yanıttan dolayı birini işe alır mıyım?” ve “Bu soruya vereceği kötü bir yanıttan dolayı birini geri çevirmek ister miyim?” (sayfa 135)

Sonuç olarak, kitap sadece işe alım sürecine ilgi duyanlara değil, aynı zamanda karmaşık problemlere yaratıcı çözümler getirmek isteyen herkese hitap ediyor. Poundstone’un akıcı üslubu ve etkileyici anlatımı sayesinde, bu kitabı okuyanlar mülakat dünyasının perde arkasını keşfederken keyifli bir yolculuğa çıkıyor.

Neden kanalizasyon kapakları kare değil de yuvarlaktır? Neden bira kutularının üstü ve altı, ortasından daha dardır? Dünyada kaç tane piyano akortçusu vardır? Aynadaki görüntüde neden yukarı ve aşağı yer değiştirmez de sağ ve sol yer değiştirir?

“Beş yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz?”, “Güçlü ve zayıf yönleriniz nelerdir?”

“Geçmişte karşılaştığınız ve üstesinden geldiğiniz bir sorunu anlatın.”, “Zamanın yetersiz olduğu bir durumu ve nasıl başa çıktığınızı anlatın.”

1. Kitaptaki mülakat yönteminde kullanılan sorulara örnekler ↩