Judge This | Chip Kidd (Kitap)

Chip Kidd’in İlk İzlenim Her Şey kitabı, tasarımın sadece bir estetik unsuru değil, aynı zamanda güçlü bir iletişim biçimi olduğunu sade ama çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Grafik tasarım alanında uzun yıllardır çalışan Kidd, özellikle kitap kapakları tasarımı konusundaki ünüyle tanınıyor. Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi romanının İngilizce baskısının kapağı da onun imzasını taşıyor. TED Books dizisine ait bu kitap, Kidd’in TED sahnesindeki sunumuna dayanıyor. Hem görsel hem de yazınsal yapısı oldukça sade ama etkili olan bu kısa ve yoğun metin, tasarımın düşünme biçimimizi ve dünyayı algılama şeklimizi nasıl etkilediğini anlatıyor.

Kitabın temelinde, tasarımın en önemli işlevlerinden biri olan “anlam vermek” kavramı yer alıyor. Kidd, tasarımı bir mesajın ne kadar açık ya da ne kadar gizemli sunulduğu üzerinden değerlendiriyor ve bu iki uç arasında bir spektrum öneriyor: Açıklık ve Gizem. Açıklık, bir şeyi doğrudan ve gizlemeden anlatmakken; gizem, izleyiciyi düşünmeye, merak etmeye ve keşfetmeye teşvik ediyor. Bu iki unsur, tasarımın temel araçları. Kitabın önemli bir bölümünde, bu ayrım Kidd’in kendi iPhone 5s’iyle çektiği fotoğraflar eşliğinde anlatılıyor. Fotoğrafların altında, görsellerin açıklık-gizem skalasında nerede durduğuna dair kısa ama anlamlı yorumlar bulunuyor (sayfa 19).

Kidd’in özellikle vurguladığı bir diğer konu ise tasarımın yalnızca görsellikle sınırlı olmadığı. Ona göre iyi bir tasarım, yalnızca güzel olmakla kalmaz; aynı zamanda bir amaca hizmet eder, bir mesaj iletir ve kullanıcıda bir algı oluşturur. Bir nesne, bir kitap kapağı, bir tabela ya da bir uygulama arayüzü… Tüm bu görsel öğeler bize ne söylüyor? Ne kadar açık? Ne kadar gizemli? Ve biz bunu nasıl çözümlüyoruz?

Kitapta verilen örneklerden biri özellikle dikkat çekici: Tıraş bıçağı kutularının çoğunda, bıçakların keskinliği koyu zemin üzerinde ışık oyunlarıyla gösteriliyor. Bu, açıklığın baskın olduğu bir tasarım örneği. Diğer yandan, albüm kapakları veya bazı ambalaj tasarımları gibi işler ise doğrudan bir mesaj vermektense merak uyandırmayı seçiyor. Kidd’e göre bu iki uç arasında nerede durulacağı, mesajı kimin ilettiği ve bu mesajla neyin amaçlandığına göre belirleniyor (sayfa 34).

Kitabın en ilham verici bölümlerinden biri, Kidd’in kendi deneyimlerini paylaştığı kısım. Özellikle kitap kapakları tasarımı üzerine yaptığı yorumlar oldukça ilginç. Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi (The Museum of Innocence) kitabının İngilizce baskısının kapağını tasarlarken yaşadığı süreç, kültürel bağlamın tasarıma nasıl yansıdığını göstermesi açısından etkileyici bir örnek (sayfa 45).

Kidd, tasarımın üç temel soruya yanıt verebilmesi gerektiğini savunuyor: Ne? Neden? Nasıl? Başarılı bir tasarım, bu sorulara sade ama güçlü cevaplar verebilmeli. Kidd’in bu yaklaşımı, tasarımı yalnızca süsleme işi olarak gören anlayıştan tamamen farklı bir noktada duruyor. Ona göre tasarım, algının ön kapısıdır.

Kitabın sonunda ise önemli bir mesaj öne çıkıyor: İyi bir tasarımcı olmasanız bile, çevrenizdeki dünyayı tasarım gözüyle değerlendirmek mümkün. Hangi logolar dikkat çekiyor? Hangi ambalajlar sizi etkiliyor? Neden bazı afişler karmaşık ve yorucu görünürken bazıları sade ve etkili? Tüm bu unsurlar görsel birer dil taşıyor. Ve bu dili okumayı öğrenmek, daha bilinçli bir göz haline gelmenin ilk adımı.