The Big Short | Michael Lewis (Kitap)

Michael Lewis’in Büyük Açık - Kıyamet Çarkının İçinde adlı eseri, 2008 küresel finans krizinin yalnızca rakamlarla değil, gerçek insan hikâyeleriyle örülü çarpıcı bir anlatısı. Kitap, Wall Street’in aşırı riskli mortgage kredileriyle nasıl devasa bir finansal balon yarattığını ve bu balonun patlamasıyla ortaya çıkan kaosu, krizi önceden görebilen birkaç yatırımcının gözünden aktarıyor. Lewis, karmaşık finansal kavramları teknik jargonun içine hapsetmek yerine, kriz sürecini anlamayı kolaylaştıran sürükleyici bir hikâye anlatımıyla okuyucuyu olayların merkezine çekiyor.

Kitabın odağında, Michael Burry, Steve Eisman, Greg Lippmann ve Charlie Ledley gibi aykırı yatırımcılar yer alıyor. Bu isimler, geleneksel Wall Street figürlerinden çok farklı profillere sahip: Burry, otizm spektrumunda olan ve yatırım dünyasında benzersiz bir analitik yaklaşıma sahip bir hedge fon yöneticisi; Eisman, sivri dilli ve alaycı bir finans eleştirmeni; Lippmann, yatırımcılara mortgage piyasasındaki çürük yapıyı gösteren agresif bir tüccar; Ledley ve ortağı Jamie Mai ise bir garajda kurdukları küçük fonlarıyla Wall Street devlerine meydan okuyan girişimciler.

Bu yatırımcılar, çoğunluğun fark edemediği ya da görmek istemediği bir gerçeği erkenden keşfettiler: mortgage destekli menkul kıymetler (CDO’lar) büyük ölçüde değersizdi ve kaçınılmaz olarak çökecekti. Michael Burry, 2005 yılında yüzlerce ipotek havuzunu tek tek analiz ederek, bu kredilerin çoğunun kısa vadede temerrüde düşeceğini fark etti. O, Wall Street’in sunduğu parlak tablonun aksine, kredi piyasasının bir yıkımın eşiğinde olduğuna emindi ve bunu lehine çevirmek için credit default swap (CDS) adı verilen sigorta poliçelerini satın aldı. Steve Eisman, mortgage sektöründeki bankacıların ve yatırımcıların dikkatsizliğini, hatta bazen doğrudan dolandırıcılığını gözlemleyerek sisteme karşı öfke duydu ve piyasanın çöküşüne oynayarak büyük kâr elde etti.

Greg Lippmann, Deutsche Bank’ta çalışırken, subprime mortgage piyasasının ne kadar kırılgan olduğunu fark etti ve yatırımcıları yaklaşan krize karşı uyardı. Onun için bu sadece finansal bir oyun değildi, aynı zamanda piyasanın çarpıklıklarını gözler önüne seren bir meydan okumaydı. Charlie Ledley ve Jamie Mai, küçük fonları Cornwall Capital aracılığıyla büyük yatırım şirketlerinin göz ardı ettiği fırsatları değerlendirdi. Sadece birkaç milyon dolarlık sermayeyle başladıkları bahis, kriz patlak verdiğinde onlara yüz milyonlarca dolar kazandırdı.

Lewis, bu yatırımcıların cesur hamlelerini ve Wall Street’in kibirli devleri karşısında nasıl galip geldiklerini detaylı bir şekilde aktarıyor. Ancak Büyük Açık yalnızca finansal bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda açgözlülüğün, kurumsal başarısızlığın ve ekonomik çöküşün ardındaki insan faktörlerini de gözler önüne seren bir eser. Lewis, karakterlerin iç dünyalarını ustalıkla işleyerek onların yaşadığı duygusal iniş çıkışları, şüpheleri ve zafer anlarını okuyucuya hissettiriyor.

Banka yöneticilerinin ve yatırımcıların hataları, finans sisteminin içindeki büyük boşluklar ve düzenleyici kurumların başarısızlığı, kitabın en çarpıcı yanlarından biri. Büyük Açık, finans dünyasına aşina olmayan okuyucular için bile akıcı ve eğlenceli bir dille yazılmış, ekonomik sistemin işleyişine dair sürükleyici bir ders niteliğinde. 2008 krizinin nasıl meydana geldiğini, kimlerin bu çöküşten kazanç sağladığını ve gelecekte aynı hataların tekrar edilmemesi için neler öğrenilmesi gerektiğini merak edenler için mutlaka okunması gereken bir kitap.