Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now | Jaron Lanier (Kitap)

Jaron Lanier’in Sosyal Medya Hesaplarınızı Hemen Şimdi Kapatmanız için 10 Argüman kitabı, sosyal medyanın birey ve toplum üzerindeki etkilerini derinlemesine irdeleyen provokatif bir çalışma. Lanier, Silikon Vadisi’nin içinden gelen bir bilgisayar bilimci olarak, sosyal medya şirketlerinin işleyiş mantığını yalnızca teknolojik değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyolojik açılardan da masaya yatırıyor. Kitabın çıkış noktası şu: sosyal medya göründüğü kadar masum değil, aksine bağımlılık yaratan, davranışlarımızı manipüle eden ve toplumsal kutuplaşmayı körükleyen güçlü bir mekanizma.

Kitapta öne çıkan kavramlardan biri BUMMER: “Behaviors of Users Modified, and Made into an Empire for Rent”. Lanier bu terimle, sosyal medya şirketlerinin iş modelini özetliyor. Yani kullanıcıların dikkatini ve davranışlarını manipüle ederek onları öngörülebilir hale getiriyorlar; bu veriler daha sonra reklamcılara satılıyor. BUMMER, görünüşte ücretsiz olan platformların aslında kullanıcıların özgürlüğünü adım adım daraltan bir manipülasyon makinesi olduğunu gözler önüne seriyor.

Lanier, sosyal medyanın bireysel düzeyde yarattığı etkileri de açıkça sıralıyor. Empatiyi körelttiğini, bağımlılık benzeri bir çekim gücüyle insanların ruh halini dalgalandırdığını, üretkenliği azalttığını ve narsistik eğilimleri körüklediğini vurguluyor. Daha geniş ölçekte ise dezenformasyonun yayılması, politik kutuplaşma, nefretin hızla dolaşıma girmesi gibi toplumsal sorunlara dikkat çekiyor. Bu noktada özellikle algoritmaların kullanıcıları en çok öfkelendiren ve en sert tepkileri doğuran içeriklere yönlendirdiğini belirtiyor.

Yazar, kitabı boyunca “neden” ve “nasıl” sorularını birlikte işliyor. İnsanların sosyal medyadan neden uzaklaşması gerektiğini sadece bireysel huzur için değil, demokrasinin, gerçekliğin ve sağlıklı bir toplumun devamı için bir zorunluluk olarak sunuyor. Sosyal medyadan tamamen çıkmak radikal bir öneri gibi görünse de Lanier bunu, bireyin kendi zihinsel bağımsızlığını yeniden kazanması için atılması gereken cesur bir adım olarak konumlandırıyor.

Kısacası Sosyal Medya Hesaplarınızı Hemen Şimdi Kapatmanız için 10 Argüman, sosyal medya ile kurduğumuz ilişkiyi yeniden düşünmemizi isteyen, güçlü bir uyarı niteliğinde. Lanier’in mesajı net: görünürde bizi bağlayan şey aslında özgürlüğümüzü daraltıyor. O halde asıl özgürlük, “çıkış” tuşuna basmakla mümkün olabilir.